Zzp’er of schijnzelfstandigheid ben jij zeker van je zaak?

13 januari 2025

Actualiteit: Wat verandert er voor ZZP’ers en opdrachtgevers?

De arbeidsmarkt in Nederland is flink aan het veranderen. Vooral voor ZZP’ers en de bedrijven die met hen werken, worden de regels strenger. Per 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst namelijk actief controleren op schijnzelfstandigheid. In dit artikel leggen we uit wat er precies aan de hand is, welke risico’s er zijn, en waarom detacheren een slimme oplossing kan zijn voor opdrachtgevers én ZZP’ers.

Van VAR naar Wet DBA naar strengere controles

Om te begrijpen wat er verandert, kijken we kort terug. Vroeger konden ZZP’ers met een **Verklaring Arbeidsrelatie (VAR)** aantonen dat ze zelfstandig werkten. Deze regeling gaf opdrachtgevers zekerheid dat ze geen loonheffing hoefden af te dragen.

In 2016 werd de Wet DBA ingevoerd om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Maar door onduidelijke regels werd handhaving uitgesteld. Vanaf 1 januari 2025 komt daar verandering in: de Belastingdienst gaat streng controleren of een ZZP’er echt zelfstandig is of eigenlijk als werknemer moet worden gezien.

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid betekent dat een ZZP’er op papier zelfstandig is, maar in de praktijk werkt alsof hij of zij een gewone werknemer is. Dit gebeurt als er een duidelijke gezagsverhouding is, bijvoorbeeld wanneer:

De opdrachtgever bepaalt waar, wanneer en hoe het werk wordt uitgevoerd.
De ZZP’er dezelfde taken uitvoert als werknemers in loondienst.
De ZZP’er geen ondernemersrisico loopt.

De rechter heeft hierover uitspraken gedaan, zoals in het Deliveroo-arrest en de Uber-zaak. In beide gevallen werd bepaald dat de bezorgers en chauffeurs eigenlijk werknemers waren, ondanks hun contract als ZZP’er.

Risico’s voor opdrachtgevers

Als de Belastingdienst oordeelt dat een ZZP’er schijnzelfstandig is, kunnen de gevolgen groot zijn voor de opdrachtgever:

Naheffing van loonheffing en sociale premies – Dit kan oplopen tot duizenden euro’s.
Boetes van de Belastingdienst – Bij opzet of nalatigheid.
Arbeidsrechtelijke claims – Zoals loondoorbetaling bij ziekte en ontslagbescherming.

Financieel voorbeeld:

Stel, een IT-bedrijf heeft een ZZP’er ingehuurd voor 50 euro per uur. Na controle blijkt dat deze persoon schijnzelfstandig was. De Belastingdienst kan dan loonheffing en sociale premies terugvorderen over een periode van vijf jaar. Dit kan het bedrijf tienduizenden euro’s kosten.

Wat betekent dit voor ZZP’ers

De bouw, installatie en IT-sector zijn twee branches waar veel met ZZP’ers wordt gewerkt. In de bouw werken zelfstandigen vaak langdurig voor één opdrachtgever, wat risico’s oplevert. In de IT zijn ZZP’ers soms sterk ingebed in teams, wat kan wijzen op een gezagsverhouding.

Waar moet je op letten?

Heb je als ZZP’er meerdere opdrachtgevers?
Kun je je werk weigeren of uitbesteden aan iemand anders?
Loop je ondernemersrisico?

Als het antwoord op deze vragen vaak “nee” is, loop je mogelijk het risico dat je als werknemer wordt gezien.

Detacheren als oplossing

Een manier om risico’s te verminderen is door te werken via detachering. Bij detacheren is er een bemiddelingsbureau dat de werkgever is. Dit bureau neemt de risico’s van schijnzelfstandigheid op zich en zorgt voor: